The Foundation of Screenplay by SYD FIELD 4

Subject ကိုဘယ်ကရမလဲ?

              

                  ပြီးခဲ့တဲ့ post မှာပြောခဲ့သလို subject ကို ပြန်ခွဲမယ်ဆိုရင် action နဲ့ character ဆိုပြီးရပါတယ်။အဲဒီမှာ Action ကိုပြန်ပြီးလေ့လာမယ် ဆိုရင် physical နဲ့ emotional ဆိုပြီးအထက်ပါပုံအတိုင်း နှစ်မျိုးရှိတာကိုတွေ့ရပါမယ်။physical action ဆိုတာကတော့ ကွျှန်တော်တို့ ဟောလီဝုဒ် ရုပ်ရှင်တွေမှာ အတွေ့များတဲ့ စစ်မြေပြင်ခန်းတို့၊သေနတ်ပစ်ခန်းတို့ အဲလိုအက်ရှင်မျိုးတွေပါ။ပိုပြီးရှင်းအောင်ပြောရမယ်ဆိုရင် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာလှုပ်ရှားမှု မျိုးတွေဖြစ်ပါတယ်။အဲဒါတွေကလည်း ဇတ်ညွန်းထဲထည့်ရေးရတာကိုး။အဲ emotional action ဆိုတာကတော့ ဇတ်ကောင်ရဲ့စတ်ထဲမှာ ခံစားနေရတာကိုပြတာပါ။အချို့ဇတ်လမ်းတွေမှာ အဲဒီ emotional နဲ့ပတ်သတ်တာကို ပိုပြီးအသားပေးထားတာလည်းတွေ့နိုင်ပါတယ်။အဲဒီတော့ ရုပ်ရှင် တော်တော်များများမှာ physical ရော emotional ရောကိုသူနေရာနဲ့သူ ဖြစ်အောင်ဇတ်ညွန်းရေးသူက အကွက်ကျကျ တင်ဆပ်ရေးသားထားတာ ကိုတွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။အဲဒါကတော့ ဇတ်ညွန်းရေးသားသူရဲ့ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ မှုပေါ်မှာမူတည်ပါတယ်။

                   အဲဒီတော့ ကိုယ်ကဘယ်ဇတ်ကိုရေးမှာလဲ။ခပ်ကြမ်းကြမ်း အက်ရှင် ဇတ်လမ်းလား ဒါမှမဟုတ်

အချစ်ဇတ်လမ်းတို့လို မိသားစုပြသနာ တို့လို စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာခံစားမှုကို ဦးစားပေးတဲ့ဇတ်မျိုးလား။ဒါကတော့ ကိုယ့်အကြိုက်နဲ့ကိုယ် ပါ။အဲဒီလို ကိုယ်ကဘယ်လို သရုပ်ကိုရေးမှာလည်းဆိုတာ ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင်သိတော့မှ ကိုယ့်ရဲ့ ဇတ်ကောင်စရိုက် ထဲ ဝင်ခံစားပြီးရေးလို့ အဆင်ပြေတော့မှာပေါ့။

               ပထမဦးဆုံး ကိုယ့်ဘယ်လိုဇတ် ကိုရေးတော့မယ်ဆိုတာသိပြီဆိုရင် ကိုယ့်ဇတ်ကောင် က ဘာဖြစ်ချင်တာလည်းဆိုတာအရင် ဖော်ထုပ်ရပါမယ်။သူဘာဖြစ်ချင်တာလဲ ဘာလိုအပ်တာလဲ ။အဲဒါတွေကိုရော ဘယ်ပုံဘယ်နည်း နောက်ဆုံး ရရှိအဆင်ပြေမှာလဲ။အဲဒီလိုကိုယ့် ဇတ်ကောင်ရဲ့ လိုအပ်ချက်

ကို သေချာသိတော့မှ သူဘယ်လိုအောင်မြင်မလဲ ဘယ်လို ပန်းတိုင်ကိုရောက်မလဲ (သို့)ဘယ်လို သူ့ လိုအပ်ချက်တွေ ပန်းတိုင်တွေ လွဲချော်ကျရှုံးမလဲ ဆိုတာ ကိုမြင်လာနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။အဲဒီလိုမြင်တော့မှ

လည်း သူ့ပန်းတိုင် ကိုမရောက်ခင်ဘယ် လိုအခက်ခဲတွေကို ဇတ်ညွန်းရေးသမား ကဖန်းတီး ပေးရမလဲဆို

တာကိုသိလာမှာဖြစ်ပါတယ်။ဒီနေရာမှပြန်သတိရရမှာက "all drama is conflict" ဆိုတာပါ။ဇတ်ကိုအဲလို

လေးတွေအခက်ခဲလေးတွေဖန်တီး ပေးပြီး ဇတ်ကောင် က ဖြေရှင်း၊ နောက်ဆုံး သူ့ပန်းတိုင်ရောက် ဒါမှမဟုတ် လည်း လွဲချော်ကျဆုံး အဲလို အဲလိုတွေဖြစ်အောင် ဖန်တီးပေးဖို့ ကဇတ်ညွန်းရေးသူရဲ့ တာဝန် ပင်ဖြစ်ပါတော့တယ်။ဇတ်ညွန်းကောင်း တစ်ပုဒ်ဆိုရင် ဇတ်ညွန်းဖတ်သူက  ဘာဖြစ်မှာလဲ  ဘာဖြစ်မှလဲ ဆိုတဲ့ သိချင်ဇော နဲ့ တစ်ရွက်ပြီးတစ်ရွက် အငမ်းမရလှန်ပြိးဖတ်ချင်နေအောင်ရေးရပါမယ်။အဲလိုဖြစ်ဖို့ဆိုတာ

ကလည်းအထက်ကတင်ပြသွားသလို ကိုယ့်ဇတ်လမ်း ( subject = Action + Character) ကို သိမှလည်း အကွက်ကျကျ ဖန်းတီးပြီး ဇတ်လမ်းဆင်ရေးနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။နယူတန်ရဲ့ နိယာမအရ ဘယ်လိုအကြောင်း ကြာင့်  ဘယ်လိုအကျိုးဆက်တွေဖြစ်လာမလဲဆိုတာပါပဲ။ဇတ်ညွန်းမှာ တော့ ဘယ် Action ကြောင့် ဘယ်လို Reaction ရှိမလဲပေါ့။ထပ်ရှင်းအောင်ပြောရရင် ဇတ်ကောင်က ဘာအတွက်လုပ်သလဲဘယ်လို အခက် ခဲ ကြောင့် သူဘယ်လိုဖြေရှင်းလဲ ၊အဲဒီလိုလုပ်တော့ဘာဆက်ဖြစ်လဲ အဲလို သူဟာနဲ့သူလေး  ဆက်စပ်ဖြစ်လာ အောင် ရေးသားရမှာဖြစ်ပါတယ်။အဲဒီလိုရေးတယ်ဆိုရာမှာလည်း ဒီလိုလေး  လုပ်ရင်ဖြင့် ကောင်းမှာပဲ ဆိုတာထက် မိမိကိုယ်တိုင်ဖန်တီးထားတဲ့ ဇတ်ကောင်က သူစရိုက်အရ ကိုက အဲလိုလုပ်ဖို့ အကြောင်းဖန်လာ တာမျိုး ပိုဖြစ်သင့်ပါတယ်။အဲဒါကြောင့်ကျွန်တော်တိုက ဇတ်ကောင် ကိုတကူးတကသေချာ ဖန်တီး ထားတာပေါ့ ။ဒါကြောင့်လည်း အဲဒီ charater ဆိုတဲ့အကြောင်းထပ်တလဲလဲ သူက  (syed field) ပြောတာဖြစ်ပါတယ်။ဥပမာ ကျွန်တော် တို့ကဖဲသမားတစ်ယောက် ဖဲရုံးလို့ အကြွေးတင်သည်ဆိုပါစို့။သူရဲ့ Character ကလောင်းကစားသမား သူရဲ့ လိုအပ်မှု ( dramatic need) ကအကြွေးဆပ်ဖို့။ကဲအဲဒီတော့ သူ့ရဲ့ Action ကဘာဖြစ်မလဲ။ကျွန်တော်တို့အတွေးနဲ့ သူအလုပ်ကြိုးစားပြီး ပိုက်ဆံစု အကြွေးကျေအောင်ပြန်

ဆပ်သွားလုပ်လို့မရဘူး။သူ့ရဲ့စရိုက်အရသူ အဲလိုလုပ်ဖို့မလွယ်ဘူး။သူလုပ်မှာက ငွေမျောငွေနဲ့လိုက်ရင်လိုက်

ဒါမှမဟုတ် မိုက်မိုက်ကန်းကန်း ခိုးဆိုးလုယက်မှဖြစ်မယ်။အဲဒီလိုမဖြစ်စေချင်ဘူးဆိုရင် သူ့အတွက်ကွျှန်တော်

တို့က turning point တစ်ခု plot point တစ်ခုဖန်တီးပေးမှသူပြောင်းလဲသွားမယ်။ဆိုပါတော့ သူအဲလိုမိုက်

မိုက်ကန်းကန်း လုပ်ဖို့ကြံစီရင်း နောင်တရဖွယ် အဖြစ်ပျက်တစ်ခုက သူကိုလူကောင်းဖြစ်အောင် တွန်းပို့လိုက်တဲ့plot point တစ်ခုကျွန်တော်တို့ကဖန်တီးပေးမှဖြစ်မှာပါ။ကဲအဲဒီတော့ ဟုတ်ပီ ကျွန်တော့်တို့ဘယ်လိုဘယ်ပုံဇတ်လမ်းဆင်ရမလဲ သဘောပေါက်ပြီဆိုရင် ပြသနာကစပါပြီ။ဘယ်ဇတ်လမ်းကို ဘယ် လိုဆင်ရပါ့။တနည်း ဘယ်subject ကို ဘယ်လို Action နဲ့ Character ပေါင်းပြီးရေးရမတုန်း။အဲဒီတော့ Subject အရှာထွက်ရအောင်...

               အရှာထွက်မယ် ဆိုလို့ အိပ်ရာလိပ်ပြီးထမင်းထုပ်ဆွဲစရာမလိုပါ။ကွျှန်တောတို့ပါတ်ဝန်းကျင်မှာ

မရေမတွက်နိုင်တဲ့ အကြောင်းအရာ တွေအများကြီးရှိပါတယ်။နောက်ဆုံးနေ့စဉ်သတင်းစာ ဂျာနယ်ကအစ

ရေးစရာတွေတစ်ပုံတပင်ပါ။မိမိ ကသာ ဇတ်ညွန်းအမြင်နဲ့ချဉ်းကပ်ဖို့ပဲလိုတာပါ။ဥပမာ ကောင်မလေး

တစ်ယောက်ရည်းစာနဲ့ပြတ်လို့ တိုက်ပေါ်ကခုန်ချသည်ဆိုသောတင်း သတင်းစာတစ်ခုထဲတွေပြီဆိုပါစို့။အဲဒါ ကိုကျွန်တော်တို့ က Subject ယူပြီး Action နဲ့ Character အားဖြင့်ပြန်ခွဲကြည့်မယ်ဆိုရင်။Subject က ကောင်းမလေး သူ့ရည်းစားနဲ့ပြတ်လို့တိုက်ပေါ်ကခုန်ချသည်။ဟုတ်ပြီ Action ကတိုက်ပေါ်ကခုန်ချခြင်း physical Action လို့ပြောရင်ပိုမှန်မယ်။ Emotional က သူရည်းစားနဲ့ပြတ်လို့ သူ့မှာ သေချင်လောက်အောင်ခံစားရတဲ့ စိတ်ခံစားမှုု။ Character ကကောင်မ လေး။အဲဒီလိုခွဲခြမ်း စိတ်ဖြာလိုက်ပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့က ရည်းစားနဲ့ပြတ်တာ နဲ့သေလောက်အောင် ခံစား  ရတဲ့  ကောင်မလေးရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နောက်ခံအကြောင်း။ဒီအခြေနေထိရောင်အောင်(သို့)သေအောင်သူ  နဲ့သူ့ကောင်လေးရဲ့ ဇတ်လမ်းကဘယ် သို့ ဘယ်ပုံ။ဒီလိုဖြစ်ဖို့အဘယ်သို့ သော အကြောင်းရာတွေ ကဖန်လာ တာလည်း။ ဒီလိုထိလုပ်ရအောင် သူရဲ့အခက်ခဲကဘာလဲ။အဲဒီလိုတွေ subject ကို Action and Characterခွဲခြမ်းစိပ်ဖြာပြီးရှင်းရှင်းကြီးသိပီဆို  အဲလိုဖြစ်အောင်ဘယ်လိုကိစ္စလေးတွေ plot point လေးတွေဖန်တီးပေးရင်ကောင်းမလဲဆိုတာ ပေါ်လာ ပါလိမ့်မယ်။               

                  ဝန်ခံချက်၊၊  ၊၊ ကျွန်တော် ဒီ post ကိုစတင်ကတည်းကပြောခဲ့သည့်အတိုင်း လေ့လာမိသလိုတင်ပြခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ဥပမာများမှာလည်း ကျွန်တောပြန်လည် Exercise လုပ်သောလေ့ကျင့်ခန်းများမှ ထုပ်နုတ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်ပါတယ်။မူရင်းစာအုပ်ထဲမှာ ရုပ်ရှင်ဇတ်ကားများဖြင့် ဥပမာပေးထားသော်လည်း အချိုု့ကားများမှာကျွန်တော်မကြည့်ဖူးသည်က

တစ်ကြောင်း စာဖတ်သူများ မကြည့်ဖြစ်သည့်ကားများဖြစ်နေမည်စိုးသောကြောင့်လည်းတစ်

ကြောင်းအနီးစပ်ဆုံးပိုမိုလွယ်ကူပြီး ကျွန်တော်လက်တွေ့လေ့လာသည့်ပုံစံအတိုင်းရေးထားပါတယ်။မူရင်းစာအုပ်ကိုဖတ်ဖို့လည်းတိုက်တွန်းပါတယ်ခင်ဗျာ

         နောက် post မှာ Character နဲ့ ပတ်သတ်ပြီးဆက်လက်ဖော်ပြသွားပါမယ်။